LEXBIBLIOPOLIS

Ustawą z dnia 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, ustawy – Prawo o notariacie oraz niektórych innych ustaw wprowadzono do polskiej ustawy notarialnej m.in. art. 95ca. W swoim założeniu przepis ten miał pozwolić na sporządzenie przez notariusza protokołu dziedziczenia, bez konieczności gromadzenia wszystkich zainteresowanych osób w tym samym miejscu i czasie. Tym samym wprowadzono do polskiego prawa bardzo praktyczną instytucję (protokół dziedziczna zwany sekwencyjnym, cząstkowym, niejednoczesnym czy sukcesywnym), która, odciążając sądy, miała za zadanie jeszcze bardziej zintensyfikować możliwości dokonywania przez rejentów czynności spadkowych. Pomimo niewątpliwej przydatności praktycznej, instytucja ta nie jest tak intensywnie, jak planował ustawodawca, wykorzystywana w obrocie notarialnym. Wynika to z faktu dość skomplikowanego ujęcia przepisów warunkujących prawidłowe dokonanie tej czynności. Powyższa książka to precyzyjny komentarz, rozwiewający wątpliwości praktyczne, które pojawiają się na kanwie stosowania przez notariuszy art. 95ca. Publikacja zawiera także wzory aktów notarialnych - projektów protokołów dziedziczenia, protokołów cząstkowych oraz finalnych protokołów dziedziczenia w obu formułach (ad se ipsum oraz pro alio), które w praktyce można wyodrębnić w procesie stosowania tej instytucji. Nadto, dla większej przejrzystości konstrukcji ww. protokołów, przedstawiono je także w formie schematów pozwalających notariuszowi łatwo zorientować się co do kompletności przygotowywanych przez niego aktów notarialnych, o których mowa w art. 95ca prawa o notariacie. Z pewnością lektura i bieżące korzystanie z powyższej książki przez notariuszy sprawią, że protokoły z art. 95ca dużo częściej będą sporządzane w praktyce.

Publikacja precyzyjnie określa reguły postępowania notariusza z pełnomocnictwami z zagranicy, w oparciu o które ma zostać dokonana czynność notarialna. W leksykonie przedstawiono ponad dwieście podmiotów, z których potencjalnie trafić mogą pełnomocnictwa do polskiej kancelarii notarialnej. W wykazie są państwa, z którymi obrót jest w praktyce oczywisty i bardzo nasilony, takie z którymi obrót ten jest sporadyczny, jak też takie, w przypadku których jest on bardzo rzadki. Dla pełnomocnictw z każdego z podmiotów określono wymogi legalizacyjne, jak też te odnoszące się do prawa właściwego dla samej czynności oraz formy czynności zagranicznej odzwierciedlonej w treści dokumentu. Nadto dla każdego z państw określono klauzule, które powinny znaleźć się w akcie notarialnym odnośnie mocy dowodowej pełnomocnictwa wchodzącego w zakres przedmiotowy zastosowania art. 1138 zd. 2 lub 3 kodeksu postępowania cywilnego. Przedstawiono także sugerowane w konkretnych przypadkach wzory oświadczeń odnoszące się do kwestii kolizyjnoprawnych (art. 23 i art. 25 ustawy prawo prywatne międzynarodowe), które powinny być umieszczone w akcie notarialnym z udziałem pełnomocnika posługującego się pełnomocnictwem zagranicznym. W przypadku państw, z którymi Polska związana jest dwustronnymi umowami odnoszącymi się do analizowanej materii, właściwe wzory oparte zostały o przepisy obowiązujących traktatów.

Książka stanowi absolutnie unikatowe opracowanie na rynku księgarnianym, którego autor (wieloletni notariusz i specjalista w zakresie międzynarodowego prawa małżeńskiego i spadkowego) precyzyjnie i bez zbędnych wywodów teoretycznych, odnosząc się wyłącznie do praktyki notarialnej, porusza kwestię kształtowania w akcie notarialnym stosunków majątkowych małżeńskich z udziałem cudzoziemców oraz małżeństw mieszanych (obywatela polskiego i obcego). Szczegółowo odnosi się do kształtowania stosunków majątkowych w oparciu o reguły prawa prywatnego międzynarodowego (wskazanie prawa i wybór prawa) oraz precyzyjnie analizuje reguły blisko 20 wiążących Polskę umów dwustronnych odnoszących się do stosunków majątkowych małżeńskich (omawia stosowanie przez notariuszy ograniczonego wyboru prawa, konsekwencje braku możliwości wyboru prawa, konsekwencje zagranicznej rejestracji rozdzielności). Atutem pracy jest także omówienie kształtu intercyz, jakie powinni zawierać przed polskim notariuszem obywatele Ukrainy. Nadto Autor analizuje kwestie formy zagranicznych umów majątkowych małżeńskich i pełnomocnictw do tych umów, omawia zagadnienia odesłań do prawa polskiego, jako właściwego, wskazuje, w jaki sposób notariusz powinien zastosować klauzulę porządku publicznego w szczególnych przypadkach np., gdy wskutek zastosowania obcego ustroju majątkowego (np. nordyckiego) dochodzi do ustanowienia odroczonej wspólności majątków odrębnych. Publikacja opatrzona jest wzorami oświadczeń małżonków w przedmiocie prawa właściwego dla ich stosunków majątkowych małżeńskich, niezbędnych do umieszczenia we właściwych aktach notarialnych.